Nowe zasady finansowania jednostek samorządu terytorialnego od 2025 r.

dr Jolanta Gałuszka, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Samorządy terytorialne są fundamentem sprawnego i demokratycznego zarządzania na poziomie lokalnym. Ich rola polega na poprawianiu codziennego życia mieszkańców, wspieraniu rozwoju lokalnego i budowaniu lepszego społeczeństwa dzięki większemu zaangażowaniu obywateli. Samorządy stanowią platformę dialogu między obywatelami a władzą, ponosząc odpowiedzialność za alokację podstawowych dóbr i usług publicznych, z których korzysta lokalna społeczność. Jednak szeroki katalog zadań przypisany jednostkom samorządowym wymaga stosownego potencjału finansowego aby wypełniać oczekiwaną przez społeczeństwo jakość oferowanych dóbr i usług publicznych. Stąd też po reformie Polski Ład, która to miała być planem odbudowy polskiej gospodarki po pandemii COVID-19, doczekaliśmy się kolejnej reformy, tym razem mającej na celu poprawę kondycji finansowej samorządów terytorialnych (dalej: JST). Reforma ma na celu wzmocnienie i stabilizację finansów lokalnych, poprzez zwiększenie ich dochodów własnych, przede wszystkim poprzez udział w podatkach PIT i CIT. Ogół zmian ma wprowadzić bardziej przejrzyste mechanizmy podziału środków finansowych, a ostatecznie mieć pozytywne odzwierciedlenie w lepszym planowaniu i realizacji zadań publicznych przez samorządy.
Słowa kluczowe: dochody JST, udział JST w podatku PIT i CIT, „Janosikowe”, potrzeby finansowych JST