Aktualizacja statutów szkoły. Repetytorium z zasad tworzenia aktów prawa wewnątrzszkolnego

Statut jest najważniejszym dokumentem wewnętrznym każdej jednostki oświatowej. To zbiór zasadniczych reguł jej funkcjonowania - „konstytucja szkoły”. Mimo obowiązku napisania nowych statutów szkół w latach 2017-2019 wiele z nich nie nadąża z dostosowaniem ich do zmian zachodzących w polskim systemie oświaty. Coraz częściej nieaktualne, niezgodnie ze źródłami prawa i podstawowymi zasadami techniki legislacji statuty szkół stają się przedmiotem prasowych newsów. Widoczna jest też rosnąca świadomość roli tego dokumentu po stronie uczniów i rodziców.
Praca nad statutem jest procesem budowania kultury organizacyjnej szkoły, a nie jednorazowym aktem formalnego przyjęcia dokumentu o takiej nazwie. Sztuka pisania statutu opiera się na uporządkowanej wiedzy o przepisach prawa obowiązujących w systemie oświaty i dążeniu do wzajemnego uzupełniania się przepisów wynikających z ustaw, rozporządzeń, statutu i aktów prawa wewnętrznego niższego rzędu. Tego wszystkiego nauczymy się wspólnie, dzięki uczestnictwu w cyklu spotkań w ramach proponowanego Państwu kursu, podczas którego m.in. uporządkujemy sytuację ucznia w szkole, gdyż kwestia ta jest najczęstszą przyczyną interwencji organów nadzoru.

Przygotowanie uczestników szkolenia do:

• zaktualizowania statutów swoich szkół,
• zintegrowania przepisów wewnątrzszkolnych w zakresie kluczowych obszarów pracy szkoły,
• uporządkowania wiedzy o hierarchii prawa stosowanej w dokumentacji szkoły.

Udział w zajęciach umożliwi uczestnikom:

• nabycie wiedzy z zakresu hierarchii podstaw prawnych regulujących realizację zadań szkoły,
• nabycie umiejętności prawidłowego formułowania aktów prawa wewnętrznego,
• rozbudzenie kreatywności w organizacji pracy szkoły.

Szkolenie zostało podzielone na trzy dni i trzy moduły:

I dzień - Prawa i obowiązki ucznia w statucie szkoły.

II dzień - Wewnątrzszkolny system oceniania w statucie szkoły.

III dzień - Wsparcie ucznia w rozwoju w statucie szkoły.

Każde spotkanie składa się z dwóch sesji po 1,5 godziny, w tym seminarium porządkujące wiedzę z danego obszaru pracy szkoły, sesja pytań i odpowiedzi, warsztat analizy spójności zapisów statutu z przepisami prawa powszechnie obwiązującego i aktami prawa wewnętrznego w szkole.

I dzień: Prawa i obowiązki ucznia w statucie szkoły.

1. Omówienie zakresu delegacji prawnej do określenia w statucie praw i obowiązków ucznia. 

2. Hierarchia źródeł praw i obowiązków ucznia a zapisy w statucie – ćwiczenie:

• różnica pomiędzy zadaniami i celami szkoły i procesu dydaktyczno-wychowawczego a prawami ucznia określonymi w jej statucie,

• różnica pomiędzy uprawnieniami ucznia wynikającymi z organizacji pracy szkoły a jego prawami wynikającymi ze statutu szkoły,

• związek praw ucznia, w tym prawa do informacji o procesie dydaktyczno-wychowawczym z zadaniami samorządu uczniowskiego i innymi obszarami statutu, takimi jak dostęp do biblioteki, prawo do wsparcia w przypadku potrzeb o charakterze edukacyjnym, opiekuńczo-wychowawczym i socjalnym,

• związek obowiązków ucznia z kryteriami oceny zachowania.

3. Sposób zapisania praw i obowiązków ucznia w wymiarze możliwości ich egzekwowania – tryb egzekwowania poszczególnych praw i obowiązków.

4. Orzeczenia sądowe/rozstrzygnięcia nadzoru pedagogicznego przypadków naruszających prawa uczniów – nie powielajmy błędnych zapisów w statutach.

5. Analiza opisania obowiązków ucznia pod względem ich egzekwowalności:

• właściwego zachowania podczas zajęć edukacyjnych,

• usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie,

• przestrzegania zasad ubierania się uczniów na terenie szkoły lub noszenia na terenie szkoły jednolitego stroju – w przypadku, o którym mowa w art. 100 ustawy,

• przestrzegania warunków wnoszenia i korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły,

• właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów. 

6. Nagrody i kary stosowane wobec uczniów - zakres możliwych rozwiązań w szkole podstawowej i szkole ponadpodstawowej. Wychowawcza funkcja kar i nagród stosowanych w szkole w zapisach statutu. Kara nie może naruszać praw ucznia.

7. Przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły. Zapis w statucie szkoły nie może naruszać praw ucznia. 

8. Tryb składania skarg i ich rozpatrzenia w przypadku naruszenia praw ucznia. Z czego wynika obowiązek takich zapisów?

9. Omówienie orzecznictwa i stanowisk nadzoru pedagogicznego z zakresu stosowania praw i obowiązków uczniów w szkole.

10. Przykłady dobrych praktyk w omawianym zakresie.

II dzień: Wewnątrzszkolny system oceniania w statucie szkoły.

1. Hierarchia źródeł prawa systemu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w polskim systemie oświaty. Praktyczne zastosowanie celów oceniania wskazanych w przepisach prawa oświatowego.

2. Zakres delegacji prawnej do określenia w statucie szkoły szczegółowych warunków i sposobu oceniania wewnątrzszkolnego. Czego w statucie nie regulujemy?

3. Prawidłowe definiowanie kryteriów oceniania i wymagań edukacyjnych.

4. Spójność kryteriów oceny zachowania z obowiązkami ucznia. Mierzalny sposób formułowania kryteriów.

5. Prawidłowe formułowanie wymagań edukacyjnych i obowiązek ich dostosowania do indywidualnych rozpoznanych potrzeb uczniów – praktyczne wskazówki.

6. Tryb, formy i zasady oceniania bieżącego – ich związek z prawami ucznia. 

7. Prawidłowe stosowanie prawa ucznia do podwyższenia oceny przewidywanej.

8. Prawidłowe stosowanie zasady jawności ocen, dostępu uczniów i rodziców do ocenionych prac klasowych oraz prawa do uzasadnienia oceny.

9. Prawidłowe stosowanie ochrony informacji o ocenach ucznia. Jak pogodzić jawność ocen z ich ochroną.

10. Prawidłowa realizacja prawa rodziców do informowania ich o postępach i trudnościach w nauce i zachowaniu ucznia oraz o jego szczególnych uzdolnieniach - to nie to samo, co jawność oceny. 

11. Omówienie orzecznictwa i stanowisk nadzoru pedagogicznego w sprawach dotyczących oceniania wewnątrzszkolnego.

12. Przykłady dobrych praktyk w omawianym zakresie.

III dzień: Wspieranie ucznia w rozwoju w statucie szkoły.

1. Rozpoznawanie potencjału rozwojowego uczniów i potrzeb umożliwiających im pełne uczestnictwo w życiu szkoły i środowiska lokalnego zadaniem każdej szkoły i każdego nauczyciela. 

2. Tryb rozpoznawania potencjału rozwojowego i potrzeb uczniów oraz ustalania zakresu wsparcia organizowanego przez szkołę w statucie szkoły.

3. Opis zasad wsparcia uczniów w szkole w 7 formach w statucie szkoły:

• objecie ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną,

• objęcie ucznia kształceniem specjalnym ze względu na niepełnosprawność,

• objecie ucznia kształceniem specjalnym ze względu na zagrożenie niedostosowaniem społecznym,

• umożliwianie uczniom rozwijania swoich zainteresowań i uzdolnień,

• organizacja nauki języka polskiego dla uczniów, którzy wychowywali się i uczyli poza granicami polski,

• organizacja form wsparcia materialnego uczniów,

• organizacja opieki medycznej nad uczniami.

4. Udział rodziców w działaniach wspierających uczniów na terenie szkoły.

5. Współdziałanie szkoły z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami pomagającymi dzieciom i rodzinie.

6. Zakres współdziałania szkoły z policją, sądem rodzinnym, ośrodkiem pomocy społecznej.

7. Omówienie orzecznictwa i stanowisk nadzoru pedagogicznego w sprawach wymagających wsparcia ucznia na terenie szkoły.

8. Przykłady dobrych praktyk w omawianym zakresie.

Dyrektorzy, wicedyrektorzy, nauczyciele odpowiedzialni za aktualność statutu, wszyscy zainteresowani tematyką szkolenia.

Trenerka zarządzania oświatą legitymująca się uprawnieniami do prowadzenia szkoleń dla dorosłych (Edukator MEN Nr 1012E/888/2001) z wieloletnim doświadczeniem zawodowym na wszystkich szczeblach administracji oświatowej (dyrektor szkoły, wizytator, pracownik administracji samorządowej). Praktyczne doświadczenie w zarządzaniu oświatą zdobyła pełniąc funkcję dyrektora biura edukacji, sekretarza gminy i v-ce burmistrza. Autorka wielu publikacji z zakresu szeroko rozumianego zarządzania oświatą a także licznych projektów szkoleniowych adresowanych do dyrektorów jednostek oświatowych i pracowników samorządowych. Specjalizuje się w trzech obszarach tematycznych: implikacja nowego prawa oświatowego, finansowanie zadań oświatowych i budowanie lokalnych systemów wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W 2017 roku powołana przez Ministra Edukacji Narodowej w skład Zespołu ds. opracowania modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.